tr>
News
Herald
Times
Columns
Chooks Corner
Brighter Side
Accomodation
Mount View
Webcentral
Other Links
CITV
CI Radio
CI Times Weekly | Current Issue 469|16 November 2012

Te Karere

Akamātūtū i te piri`anga tā`okota`i i roto i te Patifika
Ko te anoano no te `akamātutu`ang i te piri`anga taokota`i i roto i te Patifika, te akakite nei te Parai Minita a Henry Puna ē, e te kite nei aia i te puapinga o te reira, e kia auraka oki e kōpae kē atu i te umuumu`anga a te iti-tangata Kuki Airani. Te inangaro nei oki a Puna i te rave mai ma te `akaari atu i te tūranga puapinga i roto i te Kūki Airani nei tei kore i manako `ia ana. E mānganui oki te au taui`anga e tupu nei i roto i te Patifika, e kāre tātou e inangaro i te no`o `ākara `ua `iā tātou uāorāi(koia oki i te no`o `ua ki roto i tēta`i pi`a), noātu oki te tāmanako`anga a te `Aka`aere o te tua-pāto`i i te `akaiti`anga i te tūranga o tō tātou piri`anga basileia `ē te piri`anga taeake, i nā te Parāi Minita ēi. Pēnei, no reira pa`a kare i ma`ata tā te Kūki `Airani i rauka i te tuātau iā ia e Minitā ra no te Foreign Affairs. Inārā, te ma`ata nei tā tāku kavamani ka rave `ē te rave ia nei te reira.i akakite mai ei a Puna.
Te akakite` ē te `akaari nei i reira te Parai Minita i tetai au `ākara`anga mei te tārē`anga teitei i te nūmero o te au tūroto, te tūranga o te Renewable Energy, te tūranga `anga`anga o te mataara e rave `ia nei, te tūranga `anga`anga e tere nei ki mua i te `anga`anga o te uāpu (Jetty) no te pa`ī-tūroto, te parani ma`ani`anga o te Api`i no te Nēti, te tūranga pu`apinga no te Vai o Rarotonga nei `ē te karere te ka `akakite `ia no te tūranga `ōu no te teretere`anga pa`ī ki te pā-enua i tai.
Te akakite nei rāi a Puna, e ma`ata `uātu rāi tā te au basileia o te Pacific Islands Forum ka rauka mai, mei tēta`i `ē ki tēta`i, na roto i te `ōronga atu `ē te `ōronga mai i te kite `ē te mārama, ma te turuturu tāokota`i i te inangaro e te tā`okota`i`anga kia `okota`i te reo-kāpiki.
Te mātūtū nei oki te piri`anga o te Kūki `Airani kī tō Tahiti, e te anoano katoa `ia nei teia piri`anga `anga`anga kia Samoa `ē pēra katoa ki te au `enua Pōrinētia.
Te akakite nei rāi te Parāi Minita, e te inangaro nei aia kia akatupu i tēta`i piri`anga pu`apinga kia Papua New Guinea, ma te tauturu atu i te akamou i te piri`anga kia Fiji. `Iā tēia au tūranga pu`apinga o te basileia `e tupu nei na roto i te au piri`anga mātūtū ki te au pā-`enua, te rave `ia nei `ē te tere nei ki mua te au porōkarāmu o te kainga nei, na roto i te `akateretere`anga `ē te tā`okota`i`anga o te au ruru-minita.


Atiu Hostel: Kua neke `ia atu te ra tomo`anga
Te akakite nei te putuputu`anga o Atiu, e ko te akano`ono`o`anga no te tomo`anga o te Atiu Hostel a te rā 21 o Tītema, kua vai`o `ia `ē kua neke `ia atu te reira. Na roto i tēta`i au uriuri manako i te au marama i topa, kua akatika te kūmiti e kia rave `ia te tomo`anga me oti kātoatoa te au angaanga o te Hostel i te rave`ia.
I te akamata`anga oki, kua parani `ia te tomo `anga i roto `iā Tītema me oti te ta`ua o raro i te `āmani. Inārā, no te ravakore i te au aronga `anga`anga o te Hostel, no reira i akaneke `ia āi te rā tomo`anga.Te tātarā`ara atu nei te kūmiti ngāteitei o te Hostel ki te au pupu-tangata tei parāni `ē tei `akate`ate`amamao i to rātou tere no te tomo`anga tei `akakite`ia e no te marama o Tītema.
Nadi: `Akatakapātoa `Are-Vānanga nā te Māraurau o te Pae `Ᾱpi`i
I teia `epetoma i topa ake nei, kua `aere atu ki Nadi a Sharon Paio te Tēkereterē o te Māraurau o te `Ᾱpi`i no te piri atu ki roto i tēta`i akatakapātoa`anga tā`okota`i na te Au Upoko-nunui o te au `Ᾱpi`i tua-toru i te Patifika nei. Kua `uri`uri rātou no runga i tētai au tāpura tūkēkē o te anoano`anga o te Patifika, no te `ākara matatio atu `anga i te tūranga `aka`aka o te piri atu ki roto `ē pērā katoa i te iti o tē anoano `ia nei i te tu`anga tua-toru. Kua `aere katoa atu a Jim Matheson mei roto katoa mai i te Māraurau o te `Api`i. Koia `oki te `akate`ate`amoamao nei i te tātā i te au `akano`ono`o`anga tuatoru ā te Māraurau o te `Ᾱpi`i.
Kua `uri`uri `ia oki te tūranga kite, tūkatau `ē te nākirokiro, `ē te kite nei rātou `e kua `iki rāi tēta`i au `enua patifika i tō ratou au tangata `akatere. Te kitea `ia atu nei i reira `e nā roto i tēia `akano`ono`o`anga ka rauka mai i rēira te au tū tauturu na roto `ē i roto i te au tu`anga tā`okota`i`anga o te pae-moana `ē te irinaki nei te Māraurau e ka rauka katoa tēia i te Kūki `Airani. Na roto i tēia `akatakapātoa`anga `ē tēta`i atu au `uipā`anga a te USP, kā kimikimi matatio atu rāi te minitirī, kia tere atu rāi ki mua te porokarāmu `āpi`i `ē kia rauka i te `iki mai i tēta`i au `āpi`i tau no te `āpi`i atu ki konei. Ko te `akakoro`anga o Paio rāua ko Matheson kua tauturu `ia mai te reira e te AusAid na roto i te `Are Vānanga o te South Pacific.


Piri`anga Kūki `Airani ki te Korea

I mua ake kā tae atu ei ki te openga o tēia mataiti 2012, te umuumu nei te `enua Korea i te akatupu i tēta`i piri`anga (diplomatic) kavamani ki te Kūki `Ᾱirani nei. Te akakite nei te mata o te kavamani Korea ka rave`ia tēia, me oti i te Peretiteni o Korea i te tātā ma te tāina i te tuku`angā tika o tēia tāmanako`anga. Te akakite nei rāi aia, me oti, ka riro mai te Kūki `Airani e ko te `enua tai anere e iva ngauru (190) te ka piri atu ki roto i tēia piri`anga nei.


Au Puāpi`i Kūki `Airani te `oki mai nei
Te `akapāpū mai nei te Māraurau o te `Ᾱpi`i ē, `e i roto `iā Tiānuare, `e 6 au pu`āpi`i Kūki `Airani kā `oki mai mei te akauroa mai ei pu`āpi`i i roto i te au `āpi`i i te Kūki `Airani nei. Ko Harry Neale no `Autirēria mai, koia ka `akatere i te tu`anga English i Titikaveka College, ko Tungane Ivitu no Rotorua mai, koia ka `akatere i te tu`anga English i te `āpi`i Enuamanu. Ko te toenga o te au Kūki `Airani e `oki mai nei, ka `aere atu rātou ki Tereora College, koia ko Karl Payne no Wellington, nāna e `akatere i te Performing Arts, ko Samantha Puati ka `āpi`i `a ia i te PE `ē te Performing Arts, ko Maya Gilmour no `Ᾱkarana, ka `āpi`i `a ia i te Visual Arts, ko Kimberley Ngatuakana no Hamilton, ka `āpi`i `a ia i te English. `E 5 katoa atu au pu`āpii kē no Tereora e kāre rātou i te Kūki `Airani.
Te vai katoa nei tēta`i au iki`anga i `akapāpū`ia no te `enua nei, koia ko Teina Tearii `ei pu`āpi`i ma`ata no te `āpi`i Arorangi, ko Vae Unuka `ei tauturu-pu`āpi`i ma`ata no Tereora College, ko Barry Ross `ei pu`āpi`i ma`ata no Rakahanga, ko Retire Puapii ei pu`āpi`i ma`ata no te `āpi`i Tauhunu `ē ko Keri Lazaro `ei pu`āpi`i rāi ki Tauhunu i Manihiki. Te `akakite katoa nei rāi te Tēkereterē o te `Ᾱpi`i a Sharon Paio, `e 5 tu`anga o te `āpi`i ka inangaro `ia i te `akakī `ē pērā katoa te pu`āpi`i ma`ata o Tetautua i Tongareva. Te `akakite nei rāi `a ia e te ma`ata mai nei te au pu`āpi`i Kūki `Airani i terēni `ia `ē te oki mai nei i te `akakī `ē te mono atu i teia au tūranga i roto i te au `āpi`i.

Pa`ī Tiare Moana no te Kūki `Airani nei
No te ravakore i te tūranga teretere pa`ī i te Kūki`Airani nei, te `ōronga nei te kavamani i tēta`i raitini pa`ī no te teretere atu ki te akauroa `ē pērā katoa ki tō tātou nei rāi au pā-`enua. Tē `akakite mai nei te kamupani UMA Shipping CI Ltd i tō rātou mataora no te raitini tā te kavamani i `ōronga mai `ē pērā katoa i te turu mai i te `ōrama ā te au `ona i roto i teia kamupani kia tinamou te teretere`anga atu ki te pā-`enua tokerau `ē pera katoa ki tō te akauroa.
Kua piri atu ana oki tēia kamupani pa`ī ki tēta`i kamupani ko PDL i rauka mai ei te pa`ī ko Tiare Moana. Ko tēia pa`ī ka teretere atu `aia mei Rarotonga ki Aitutaki `ē pērā katoa ki te au `enua i te pae-tokerau `e rua taime i te marama. Ka rauka `iā Tiare Moana i te tari i te au kāko mama`ata, te pirīti, te au kāko fuel, `ē pērā katoa ko tāna tu`anga e `apai ana `e 224 TEU, `ē nō reira kua tau tikāi teia no te `akakoro`anga teretere ma te taritari kākō i te Kūki `Airani nei.
Ka `akaruke te MV Tiare Moana `iā `Ᾱkarāna ā te rā 28 ō Noema no teia `akakoro`anga `ē tē tāmanako `ia nei e kā tae mai teia pa`ī ki Rarotonga nei ā te rā 5 ō Tītema. I reira, ā te rā 17 Tītema, ka tere atu aia ki Aitutaki, Tongareva, Manihiki, Rakahanga `ē Nassau.

Headlines : Times 290 02 March 2009
- Lucky $1,000 winner
- Century old palm trees and the French connection
- Koutu Nui takes part in Raui meeting in Moorea
- WOM Award Dinner for Ake Hosea-Winterflood
- Island of Atiu to host Koutu Nui AGM in June 2009

 
Copyright 2006 Cook Islands Herald online . All rights reserved.